Sonbahar bitip kış mevsimine girerken kendimizi hüzünlü hissettiğimiz oluyor mu? Evden çıkmak istememe, kilo ve iştahta değişiklikler, uyku ritminde değişim gibi belirtiler oluyor mu? Peki depresyonda mıyız, yoksa mevsime bağlı bir duygudurum bozukluğu mu yaşıyoruz? Aradaki farkı nasıl anlayabiliriz?
Kış saati uygulamasında bu seneki değişikliğin ardından gün ışığından faydalanma süremiz, her kış olduğundan daha da kısalır hale geldi. Sabah uyanıyoruz, işe gitmek için karanlık bir havaya uyanıyoruz. İş çıkışı da aynı şekilde karanlık bir havada eve geliyoruz. Gün ışığından faydalanma süremiz azalıp havalar soğumaya başladığında, bazen kendimizi depresyona benzer semptomlar yaşarken buluruz. Peki bu semptomların kışa bağlı depresyon mu yoksa major depresyon mu olduğunu nasıl anlayabiliriz?
Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu semptomları genellikle sonbahar sonu, kış mevsimi başında başlar; güneşli bahar ve yaz günleri başladığında sona erer.
Semptomlar nelerdir?
– Kişiler arası ilişkilerde sorunlar yaşanması
– Reddedilmeye karşı aşırı duyarlılık
– Kollarda veya bacaklarda ağırlık hissi
– Aşırı uykulu olma veya uykuya dalamama
– İştah değişiklikleri (karbonhidrat ve şekerli gıda tüketiminde artış)
– Kiloda artış veya düşüş
– Sinirlilik
– Yorgunluk veya enerji düşüklüğü
– Mutsuzluk, isteksizlik ve melankoli hali
– Geleceğe dair umutsuzluk, intihar düşünceleri
Bu semptomlarla nasıl başa çıkabiliriz?
– Spor veya yürüyüş yapın. Özellikle doğa sporları, daha fazla mutluluk hormon salgılamanızı sağlayacak. Aktivite seviyeniz arttıkça mutsuz ve karamsar düşünceleriniz azalacaktır.
– Günışığı alabileceğiniz aktiviteler planlayın. Güneşli havalarda sık sık dışarı çıkın, pencere kenarında oturun, evinizde açık renkli mobilyalar kullanın.
– Sağlıklı ve enerji veren bir beslenme alışkanlığı edinin. Karbonhidrat krizlerinizi dengeleyin.
– Zihninizi aktif tutacak, yoğunlaşacağınız ve size heyecanlandıracak yeni bir hobi benimseyin.
– Aileniz ve arkadaşlarınızla planlar yapın, beraber vakit geçirin. Sosyal aktiviteler ruh halinizi olumlu yönde etkileyecek, kendinizi daha mutlu ve umutlu hissetmenizi sağlayacaktır.
– Belli bir uyku rutini oluşturun ve bu rutine uymaya çalışın. Normal düzeninizin üzerinde uykululuk haliniz varsa bunu control altına alın.
Bir uzmana ne zaman başvurmalıyız?
Bazı günler enerjinizin az olması, kendinizi mutsuz hissetmeniz doğal olabilir. Ancak normalde yapmaktan keyif aldığınız aktiviteleri yapamadığınızı görüyor, günlerce evden çıkmak istemiyorsanız, intihar düşünceleriniz gelişiyor ve bu hiselerle baş etmek için alkol tüketiminizde bir artış gözlemliyorsanız, bir uzman yardımı almanızı öneririm. Alanında uzman psikologlar ve psikiyatristler, mevsime bağlı depresyonunuzla başa çıkmanızı destekleyecek bilişsel ve davranışsal psikoterapi ve/veya antidepresan tedavisi uygularlar.
Psikolog Nurdan Kozan Çakı ([email protected])
