İdman Şenliği ilk kutlaması… (Arka yüzü) (R.Sertaç Kayserilioğlu kolleksiyonu)
Yurdumuzun dört bir köşesindeki stadyumlarda yapılmış kutlama törenlerinde tüm vatandaşlarımız heyecana kapılmış yıllar boyu… Bu heyecan, onun yaradılışında var olan milliyetçilik ruhunun en üst seviyede açığa çıkmasına vesile olmuş her daim. İşte Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı, yıllar yılı bu coşkuları görebilmiş mabetlerin kuşkusuz ki ilklerinden ve de en büyüklerinden…
Ulu Önder’imizin 19 Mayıs’ları kutlatma arzusu, “Çıktık açık alınla, 10 yılda her savaştan …” diyen gençlerimizin omuzlarında yükselmekte yıllardır… 23 Nisan’lar, 29 Ekim’ler ya da 19 Mayıs’lar vesileleri ile kutladığımız geçit törenleri ise, tüm kentlerimizde olduğu gibi İstanbul halkının da seyrine doyamadığı baş zevklerinden biri. Aslında; bugün resmi geçit anındaki bir tören yürüyüşünü seyrederken duyduğumuz heyecan ve gurur ile, asırlar boyunca İstanbul’dan türlü cephelere gitmekte olan askerlerimizi selamlarken duyduğumuz heyecan, hep aynı süregelen “milliyetçilik” ruhunun paylaşılan ifadesi…
Tören kürsüsünden yayılan bir vatan şiiri veya radyodan dinlenen bir serhat türküsü ya da bando mızıka nağmesiyle tören yürüyüşündeki bir birliğin postal sesleri, bizleri daima yerimizden fırlatmaya ve de sokaklara dökülmemize hep kafi gelmekte. Bu heyecan ise, yaradılışımızda var olan askerlik ve milliyetçilik ruhunun en üst seviyede açığa çıkmasına vesile olmakta. İşte; yıllar yılı Kadıköy’ümüzün Şükrü Saracoğlu Stadı, bu coşkuları görmüş mabetlerin kuşkusuz ki ilklerinden ve de en büyüklerinden… Bu törenleri yansıtan o her bir fotoğraf kartı ise, o yıllar öncesinden gelen istiklal mücadelemizin günümüze yansıyan akislerini taşımakta…
Türkiye’de “ilk idman şenliği”, Selim Sırrı (Tarcan) Bey’in şahsi gayret ve teşebbüsleri sonunda 12 Mayıs 1916 günü düzenleniyor ve öğrenciler tarafından ilk kez toplu halde beden eğitimi gösterileri yapılıyordu. O gün, ismi sonraları “Çapa Öğretmen Okulu” olan “Darülmuallimin” öğrencileri, Kadıköy’de şimdilerde Fenerbahçe Stadı olarak bilinen İttihatspor sahasında, öğretmenleri Selim Sırrı (Tarcan) Bey’in nezaretinde “Jimnastik Şenlikleri” adını taşıyan ilk gösterilerini sunmuşlardı.
Bu günün bir başka özelliği ise, Selim Sırrı Bey’in İsveç’te beden eğitimi öğrenimi sıralarında öğrendiği “Tre Trallande Jantor /Tral la la diyen üç kız“ isimli bir halk şarkısının, okulun edebiyat öğretmeni Ali Ulvi (Elöve) Bey tarafından “Dağ Başını Duman Almış” Türkçe sözleri ile yazılmış olarak, o günkü gösteriler sırasında ilk kez söylenecek olmasıydı… Bu şarkı; bir süre sonra Mustafa Kemal Paşa’nın milli mücadeleye başlarken Havza yolunda arabaları bozulduğunda, yakın bir köye yürürken yanındakilerin de duyacağı bir sesle mırıldanacağı “devrimin şarkısı” olacak, kısa bir süre sonra da “Gençlik Marşı” adı ile tüm yurtta söylenecek ulusal bir marş haline gelecektir.
1917 yılında İdman Bayramı’nın ikincisi kutlanmışsa da, Kurtuluş Savaşı nedeniyle I928’e kadar bir daha düzenlenememiş, daha sonraları da “Mektepliler Bayramı”, “İdman Bayramı” ve de “Jimnastik Bayramı” gibi isimler altında daha geniş şekliyle sürerek devam etmişti. 1937 yılına kadar yine “Jimnastik Şenlikleri / Jimnastik Bayramı” adıyla devam eden kutlamalar, 20 Haziran 1938 tarihinde çıkarılan kanunla “Gençlik ve Spor Bayramı” adıyla milli günlerimiz arasına girecek ve bu tarihten itibaren de 19 Mayıs günlerinde her yıl yurdun her köşesinde yapılacak gösterilerle kutlanacaktı. “Dağ Başını Duman Almış” marşımız ise, 1938 yılından itibaren “Gençlik Marşı” adıyla Gençlik ve Spor Bayramı şenlikleri içinde resmen yer alıyordu.
Bugün yurdumuzun dört bir yanında tören yerleri olarak kullanılmakta olan tüm stadlar, sahalar, daha nice 19 Mayıs’larda bizlere bu gururu yaşatacak ve vatan ile millet sevgisini de çocuklarımıza aşılatmamıza vesile olacaktır. Türk gençleri, geleceğe giden her 19 Mayıs günü bu mutlu bayramlarını kutlarken, o karanlık günlerde nurlu bir güneş gibi doğan büyük kurtarıcı ve silah arkadaşları ile şehitlerimizin bu ölmez eserini bir kez daha saygı ve sevgiyle anacak, “Çıktık açık alınla…” derken de güçlü omuzlarla yarınlara taşıyacaklardır.
Ne mutlu 19 Mayıs’ları yaşatanlara, ne mutlu 19 Mayıs’ları taşıyanlara…
İdman Şenliği ilk kutlaması (Ön yüzü)… Fenerbahçe Stadı,1916. Bilinen ilk fotoğraftır. (R. Sertaç Kayserilioğlu kolleksiyonu)
19 Mayıs törenlerini konu almış bayram tebrik kartları, 1960’lar… (R. Sertaç Kayserilioğlu kolleksiyonu)
19 Mayıs törenlerini konu almış bayram tebrik kartları. 1960’lar… (R.Sertaç Kayserilioğlu kolleksiyonu)
İdman Bayramı, Haydarpaşa Lisesi öğrencileri… Fenerbahçe Stadı, 19 Mayıs 1938. (R.Sertaç Kayserilioğlu kolleksiyonu)
İdman Bayramı. Fenerbahçe Stadı,19 Mayıs 1937. (R.Sertaç Kayserilioğlu kolleksiyonu)
