Son on yıl süresince, ileri yaştaki kişilere yönelik pazar, bu kesimin çoğunun tüketim ürünleri ve hizmetlerine ilişkin satınalma gücündeki artış nedeniyle son derece önemli bir pazar olarak ortaya çıktı.
Turizm ve boş zaman sektörü, aynı zamanda 65 yaş ve üzerindeki kişileri de hedefliyor. Çünkü bu kişilerin çoğu, isteğe bağlı olarak harcayabilecekleri paranın büyük bir bölümünü seyahat ederek harcamak istiyorlar. Bu durum, kitle medyasında ve özellikle reklamcılık sektöründe artan bir ilgi uyandırmış durumdadır.
Turizm ve seyahat noktalarına dair karar vermek isteyen yetişkinler, özellikle bir kişiden başka bir kişiye aktarılan, kişisel nitelik taşıyan deneyimlerin önemine odaklanmaktalar. Kitle medyası, yetişkinlere yönelik bilgi kaynağı olarak büyük bir rol oynuyor ve yaşlıların bilgi ihtiyacının karşılanmasında da konumunu her geçen gün daha fazla güçlendiriyor.
KİTLE MEDYASI…
Kitle medyası, eğlenme ve dinlenme amaçlı seyahatin erken dönemlerinden bu yana insanların nereye gidecekleri, nerede kalacakları ve ne yapacaklarına dair kararlarını, turizm deneyimlerindeki ”kalite” kavramlarını tanımlama işlevi görebilecek görüntüler ve bilgiler sağlayarak etkilemiş durumda… Geniş kitlelere yönelik medya kuruluşları; hitap ettikleri bu kitleleri, özellikle romantizm, tehlike, macera, şiir, güneş veya resim sanatı gibi kavramlar yoluyla olmak üzere, belirli yerlere belirli anlamlar atfederek etkilemektedir.
ULUSLARARASI ÖLÇEK…
Hedef bölgelere özel filmler ve televizyon programlarının turizm talebini artırma gücüne sahip olduğuna uluslararası ölçekte tüm dünya tanık olmuştur. Hedef yerin pazarlamasını yapanlar için, yansıtılacak imajlar ile çekilen ziyaretçilerin profili özellikle ilgilenilen alanlardır.
2003 YILINDA MULL, İSKOÇYA ÖRNEĞİ…
Bu durumun en çarpıcı olarak görüldüğü örnek, 2003 yılında İskoçya’daki Mull Adası’nda yaşanmıştır. Bu adada çekilen, Balamory adındaki, okul öncesi yaşta olan çocuklara yönelik televizyon programının popülerliğiyle yükselişe geçen, ‘yeni yürümeye başlayan çocuklara yönelik turizm’ olarak ifade edilen yeni bir olguya tanıklık edilmiştir. Araştırmada, Mull’daki turizm işletmesi operatörleri arasında yapılan bir araştırmanın sonuçları verilmekte ve televizyonla harekete geçirilen turizmin, turizm sektörünün performansı ve faaliyeti üzerindeki etkisinin niteliği ve kapsamına dair kanıtlar sunularak, bu etkilerin zamansal ve mekansal anlamda yoğunlaşmış olduğu belirtilmektedir.
SOSYAL MEDYA…
Sosyal Medya seyahat edenlerin ve ileri yaştaki kişilerin aileleleri için bilgi kaynağı olarak gitgide daha önem taşıyan bir rol oynamaktadır.
TV PROGRAMI ÖRNEĞİ: GASTRONOMİ
Gastronomi, niş seyahat ve niş hedef yerlerinin geliştirilmesinde önemli bir nitelik haline geliyor. Bir hedef yerin gastronomisi, turistlerin o hedef yeri ziyaret ederken yaşadıkları deneyimlerin kalitesine katkıda bulunur mu? Turistler bir yere, o yerin gastronomisini tekrar denemek amacıyla dönerler mi? Bu çalışma benzersiz ve çeşitlilik içeren bir gastronomiye sahip olduğu söylenebilecek bir yer olan Hong Kong’da gerçekleştirilmiştir.
Çalışmanın sonuçları, gastronomiyle ilgili nedenlerden ötürü seyahat etme isteğinin bulunduğu önermesinin geçerli bir düşünce olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır. Ayrıca, veri analizi sonuçları, gastronominin, turistlerin bir yeri deneyimlemesinde büyük rol oynadığını ortaya koymakta ve bazı gezginlerin, aynı yere, benzersiz gastronomisinin tadını çıkarmak üzere geri dönmek istediklerini göstermektedir.
İLERİ YAŞTAKİ GEZGİNLER İLE İLGİLİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI…
Yakın tarihte ileri yaştaki gezginlerin davranışları, bu pazarın büyüklüğü ve gelişme potansiyeli nedeniyle önemli bir ilgi alanı haline geldi. Yapılan bir çalışmalar ile ileri yaştaki gezginlerin profilleri, demografik ve psikografik özelliklerine göre seyahat tercihlerini yöneten faktörler araştırılmıştır. Seyahat çekim merkezleri, seyahat etmede harekete geçiren etmenler ve ileri yaştaki gezginlerin, tatil planlarken ve seçerken kullandıkları bilgi kaynakları bakımından var olan farklılıkları vurgulamak amacıyla altı adet pazar segmenti kullanılmıştır. Sonuçta ileri yaştaki kişilerin tek tip, tutucu bir piyasa oluşturmadığı gösterilmiştir, bu durumun pazarlama ve ürün geliştirme bakımından sonuçları bulunmaktadır.
İleri yaştaki kişilere yönelik seyahat pazarının seyahat etme amaçlarına göre bölümlendirilmesiyle ilgili yapılan bir araştırmada gezginlerin seyahat etme amaçlarına dayalı olarak bölümlere ayrıldığı bildirilmektedir. İsviçre olgun bir pazar olarak görülmektedir, bu nedenle bu ülke ilerideki seyahat davranışlarına dair örnek bir ülke olarak kabul edilmektedir. Bu pazarda yapılan araştırmalara göre yaşlıların seyahat analizlerinde üç kümenin bulunduğu ortaya çıkmıştır. Bunlardan ikisi kısmen yaşam evresi kavramını ifade etmektedir:
YAŞAMDAN KEYİF ALAN GELENEKSEL GEZGİNLER (1. aşama; meslek yaşamının sonuna doğru) KIR SAÇLI KAŞİFLER (2. aşama; emeklilik hayatının başlangıcından itibaren). Bu iki segment, önceki iki segmentin birçok özelliğini barındıran, ancak eğitimin yanı sıra mesleki konumlar açısından da onlardan ayrılan RETRO GEZGİNLER segmenti ile tamamlanmaktadır.
Uzm. Dr. Sinan İBİŞ
