Kadıköylü bir hanımefendi; Moda’nın, İstanbul’un en güzel yıllarını dolu dolu yaşadı. Amerika’dan Avrupa’ya, Orta Asya’ya dünyayı gezdi Sadan Hanım… Gel gelelim çağımızın en sinsi hastalıklarından Alzheimer onu da yakaladı, Türkiye’deki 425 bin kişiden biri oldu. Her an yanından ayrılmayan kızı ve yönetmen damadı ona hayatın son yıllarında tarihe geçecek bir anı bırakmaya karar verince, ortaya Sadan Hanım’ın da içinde olduğu, alanında Türkiye’de de bir ilk belgesel-sinema film projesi çıktı. Şimdilerde Sadan Hanım 4 yıldır Moda’daki evinde, tüm dünyaya Alzheimer’ı anlatacak hayatının filminin başrolünde oynuyor.
31 yılını kamera arkasında geçiren Kadıköylü ünlü yönetmen Göksel Gülensoy, milyonların dikkatini üzerine çekecek, farkındalık yaratacak referans filmi “Sadan Hanım” için son viraja girdi. Başarılı yönetmen için bu film kariyerinde bir ilk, belki de tüm kamera arkası profesyonelleri için…
Daha mutlu olabilmesi adına, eşi ile birlikte hastalığı nedeniyle zor günler geçiren kayınvalidesinin evine yerleşerek hemen her gün planlı çekimlerini gerçekleştiren Yönetmen Gülensoy için bu hem bir acı deneyim, hem de sosyal bir sorumluluk ve daha çok kişinin Alzheimer olmaması için bir görev. Yaş ilerledikçe unutkanlıkla ortaya çıkan, zamanla hafıza ve konuşma özelliklerinin yitirilmesine neden olan, ilerleyen süreçte tüm organların iflas etmeye başlamasını beraberinde getiren “yavaş yavaş ölme” durumu olarak bilinen Alzheimer, ne yazık ki günümüzde tedavisi bulunabilen bir hastalık değil. Geri dönüşü olmayan bu hastalık, yakınları için çok ciddi sabır gerektiriyor.
Sadan Hanım’ın yüzünde güller açtığı 20’li yaşları… Şimdilerde ise her ayrıntısında bir çizgi var, efsane Kadıköylünün…
HER ŞEY 4 YIL ÖNCE BAŞLADI…
Merhum eşi Ziyaeddin Ünüvar’ın Amerika Birleşik Devletleri’nde ataşe olarak görev aldığı yıllarda en modern dünya imkânlarını yaşayarak gören, Moda’da Şair Nefi Sokak’taki evinde çok uzun yıllar Kadıköy’ü mutlulukla yaşayan Sadan Hanım için 2012 yılı, kâbus dolu yılların başlangıcı oldu. Doktorların Alzheimer teşhisi üzerine, ne yazık ki ilerlediği her safhasında daha da zorlukları getiren mücadele başladı. Yine Alzheimer teşhisinin konduğu ayların hemen öncesinde eşini kaybetmiş olması da, tetikleyici bir etken oldu belki de… Her anını gözeten kızı Neptün ve kendi oğluymuşçasına yanından ayrılmayan damadı Göksel Bey, Sadan Hanım’ın her şeyi olmuş.
Kadıköylü ünlü yönetmen Göksel Gülensoy…
GÖKSEL GÜLENSOY, DON KİŞOT GİBİ…
Her ne kadar pek dillendirmek istemese de, çok ciddi bir ekonomik sınav özelliği taşıyan bu projede ünlü yönetmen deyim yerindeyse yeldeğirmenine karşı savaşan bir Don Kişot gibi. Günümüzde profesyonel bir filmin tüm aşamaları ile birlikte yapımı milyon Dolar’lar ile ifade edilirken; Gülensoy örnek projesini kısıtlı bütçesi, çeyrek asrı aşan mesleki birikimleri ile gelen sektörel destekler ve dostlarının çeşitli teçhizat katkıları ile tamamlama noktasına geldi. Sadan Hanım’ın gençliğini canlandıracak oyuncular, set ekibi maliyetleri gibi birçok gider ise, filmin vizyona girmeden önceki en zor aşamalarından biri olarak yönetmenin karşısına çıkmış. Bu aşamadan sonra her sponsorluk desteğinin Alzheimer hastalığına yönelik bilinçlenmeye yönelik ciddi bir aşama olacağı film için geri sayım başladı. Örneğin satranç, dama ve tavla gibi zekâ oyunlarının oynanması, belirli sıklıkta bulmaca bile çözülmesi, Alzheimer riskini önemli derecede azaltabiliyor. Türkiye’de Alzheimer riski önemli ölçüde artıyor. Türkiye’nin, 62 ve 72 kuşağının 80’li yaşlara geleceği 2030’lu yıllarda Alzheimer hastalığında dünyada 3. ya da 4. sırada yer alabileceği öngörüler arasında.
Ünüvar ailesinin çiçekli Kadıköy bahçelerinde nostalji karesi… O yıllar çok geride kaldı, zaman tersine döndü, kucağındaki minik Neptün şimdi Moda’daki evlerinde annesine bakıyor. Diğer küçük çocuk ise bugünlerde ABD’de yaşayan Sadan Hanım’ın oğlu Merih… Neptün, Sadan, Merih, Ziyaeddin Ünüvar…
ÖZ KADIKÖYLÜLERİ AĞLATACAK GÖRÜNTÜLER GELİYOR…
Yönetmen Göksel Gülensoy’un “En önemli projem” dediği çalışmasında, Kadıköy’ün 1960-1980 yıllarına yönelik çok önemli videolar ve fotoğraflar da günyüzüne çıktı. Sadan Hanım’ın eşi Amerika Ataşesi Ziyaeddin Bey’in o yıllarda en yüksek teknoloji olarak bilinen 8 mm formatta çektiği Kadıköy videoları, merhum devlet adamının damadı Yönetmen Gülensoy tarafından tozlu raflardan milyonlarla kucaklaşmak üzere filmin içerisinde beyazperdeye gelmeye hazırlanıyor. Bir ilk olarak belgesel sinema tadında izlenebilecek film, tanıtım çalışmaları ile Kadıköy’ün marka değerine ciddi katkı sağlayacak. Kadıköy’ün hiç görülmemiş çoğu siyah beyaz videoları ise, Öz Kadıköylüleri tam anlamıyla ağlatacak.
Ünüvar ailesi Roma’da…
Büyük emek verilen film, Alzheimer’a yönelik büyük bir karşılaştırmalı arşive sahip dünyadaki ilk belgesel olacak. Hastanın geçmişe dair bu denli büyük bir kişisel film ve fotoğraf arşivine sahip oluşu, hafızadaki deformasyonların takibini kolaylaştırması bakımından bulunmaz bir hazine olarak nitelendiriliyor. Yönetmen Gülensoy, 8 mm formatındaki tarihi görüntüleri günümüz teknolojisine aktarabilmek için bu alanda dünyada “en iyisi” olarak bilinen Hollandalı yetkililer ile bağlantıya geçti ve videoları telesine düzenlemesi için gönderdi. Zahmetli bir çalışma ile videolar, bugünün teknolojisine dönüştürülebildi. Belgeselin senaristliğini ise daha önce ses getiren birçok projede beraber çalıştığı yazar-senarist Kutsi Akıllı gerçekleştiriyor.
Moda’da çekilen bu fotoğraf karesi, Türk tarihi için ayrı bir anlam taşıyor. Karenin ortasındaki gözlüklü Kadıköy hanımefendisi, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün bazı elbiselerini diken baş makastar imiş…
DÜNYA FESTİVALLERİNDE TÜRK YAPITI OLARAK YERİNİ ALIYOR…
Sadan Hanım filmi; 2017 yılında Hollanda, Amerika, Japonya, Fransa ve Almanya gibi dünyanın birçok ülkesindeki film festivallerinde gösterime girecek. 90 dakikalık belgesel sinema, 6×30 belgesel olarak iki ayrı formatta izlenebilecek Alzheimer temalı film; 2 kış, 2 sonbahar, 2 ilkbahar ve 2 yaz mevsiminde yoğunlukla çekildi.
Ünüvar arşivinden Haydarpaşa – Halep treni…
“Ataşe Ziyaeddin Bey’in arşivinden” aktarılan iki kare, 1890 yılında Heybeliada…
“Ataşe Ziyaeddin Bey’in arşivinden” aktarılan iki kare, 1890 yılında Heybeliada…
