Normal günlük aktiviteleriniz ve egzersiz ile yakabileceğinizden daha fazla kalori tükettiğinizde obezite oluşuyor. Vücudunuz, bu ekstra kalorileri yağ olarak depolamaktadır. Obeziteye neden olan diğer faktörler ise şöyle sıralanabilir:
GENETİK…
Genleriniz, yağların vücutta dağılım oranını etkiler. Genetik faktörler ayrıca, vücudun besin maddelerini enerjiye çevirmesini ve egzersiz sırasında vücudun kalori yakılmasını etkileyebilir. Genetik yatkınlık, çevresel faktörlerle bir araya geldiğinde daha fazla kilo alımına neden olabilir.
HAREKETSİZLİK…
Eğer çok aktif değilseniz, kalorileri hızla yakamazsınız. Durağan bir yaşam tarzı ile egzersiz ve günlük aktivitelerle yakabileceğinizden daha fazla kalori almanız normaldir.
SAĞLIKSIZ BESLENME VE YEME ALIŞKANLIKLARI…
Yüksek kalorili bir beslenme tarzında hazır gıdalar tüketmek, kahvaltı yapmamak, yüksek kalorili içecekler ve büyük porsiyonlar tüketmek kilo alımına yol açar.
AİLE YAŞAM BİÇİMİ…
Obezite, genelde aile bireyleri arasında görülür. Bunun tek nedeni genetik değildir. Aile bireyleri benzer yemek yeme, yaşam biçimini ve egzersiz alışkanlıklarını paylaşırlar. Eğer anne babanızın biri veya ikisi obez ise, sizin de obez olma riskiniz fazladır.
SİGARAYI BIRAKMAK…
Sigarayı bırakmak, çoğu zaman kilo alımıyla ilişkilendirilir. Bazı kişiler, sigarayı bıraktıklarında birkaç ay boyunca her hafta bir veya birkaç kilo alabilir. Uzun vadede ise sigarayı bırakmanın yararları daha fazladır.
HAMİLELİK…
Hamilelik sırasında kilo alınır. Bazı kadınlar, doğum sonrasında bu kiloları vermede zorlanırlar. Bu kilo alımı, bazı kadınlarda daha sonra obeziteye dönüşebilir.
YETERSİZ UYKU…
Geceleri yeterli uyku alamamak, hormonal değişimlere neden olarak iştahınızı etkiler. Yüksek kalorili gıdalara yönelebilirsiniz. Bu da kilo alımına neden olur.
BAZI İLAÇLAR…
Bazı ilaçlar da kilo alımına neden olabilir. Bu ilaçlar arasında anti-depresanlar, felci önlemek için kullanılan ilaçlar, diyabet ilaçları, anti-psikotik ilaçlar, steroidler ve beta engelleyicileri sayılabilir.
YAŞ…
Obezite, her yaşta ve hatta çocuklarda bile görülebilir. Ancak siz yaşlandıkça, hormonal değişiklikler ve yaşam biçiminiz obezite riskinizi artırabilir. Ayrıca vücudunuzdaki kas oranı, yaş ilerledikçe azalır. Düşük kas kütlesi, metabolizmanın yavaşlamasına neden olabilir. Bu değişiklikler kalori ihtiyacını azaltır ve kiloların egzersizle verilebilmesini zorlaştırır. Yaşınız ilerledikçe yediklerinizi kontrol altında tutmazsanız, kilo almanız kolaylaşacaktır.
SOSYAL VE EKONOMİK NEDENLER…
Bazı sosyal ve ekonomik nedenler de obezite ile ilişkilendirilebilir. Güvenle egzersiz yapabileceğiniz alan bulamayabilirsiniz. Veya sağlıklı yemek pişirme yöntemlerini bilmiyor olabilirsiniz, ya da sağlıklı gıdalar alacak paranız olmayabilir. Birlikte vakit geçirdiğiniz kişiler, yeme biçiminizi etkiliyor olabilir. Eğer obez arkadaşlarınız veya yakınlarınız varsa, sizin de obez olma riskiniz fazladır.
MEDİKAL PROBLEMLER…
Obezite, nadiren medikal bir nedene bağlanabilir. Mesela Cushings Sendromu, polikistik over sendromu gibi… Artrit gibi bazı medikal problemler, aktivitenin azalmasına neden olarak kilo alımına neden olabilir.
Bu risk faktörlerinden bir veya daha fazlası sizi etkilese bile, bu obez olacağınız anlamına gelmez. Birçok risk faktörünü doğru beslenme, egzersiz ve davranış değişikleriyle önleyebilirsiniz.
Uzm. Dr. Sinan İBİŞ
