Mikropların bilinenin aksine soğukta değil, sıcakta daha çok üreyerek yaşadıklarını; soğukta ise öldüklerini biliyor muydunuz? Peki, mikropların yaşamasına izin vermiyor gibi görünen soğuk hava nasıl oluyor da bizi hasta ediyor?
Bu sorunun yanıtını, Hisar Intercontinental Hospital Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Orhan Dalkılıç ile aradık:
Hasta eden soğuk hava değil; mikropların yayılma alanı olan sıcak ve kapalı ortamlar…
Soğukta salgın haline dönüşen hastalıklar bilinenin aksine soğuktan değil, soğuk havalarda insanların çok daha kapalı; okul, kreş, yurt gibi sıcak ortamlarda toplu olarak bulunmasından kaynaklanır. Bu hastalıklar, odaların yeterince havalandırılmaması ve daha yakın temasta bulunulması sonucu ortaya çıkar ve yayılırlar. Bulaşan kişinin bağışıklık sistemi zayıfsa ve hazırlıksız yakalandıysa, hastalık ortaya çıkar. Yoksa her bulaşan kişide hastalık görülmez.
Korunmak için…
Solunum yolunda enfeksiyona neden olan virüs ve bakteriler, genelde hava ve temas yolu ile bulaşırlar. Bunun için tedavi olmadan önce korunma çok önemlidir. Grip ve uygun vakalarda zatürre aşısı yaptırmalı, bağışıklık sistemini güçlendirici vitamin ve gıda takviyesi almalı, bol sıvı tüketmeli, dengeli beslenmeli ve dinlenmelisiniz. Ancak tüm bunlara rağmen hastalıklara yakalanırsanız, en kısa zamanda tedavi yolunu seçmeniz, hastalıktan bir an önce kurtulmanız için en doğru seçenektir.
Eyvah! Hasta oldum! Şimdi ne yapacağım?
– Diğer insanlarla solunum ve özellikle el temasından kaçının.
– Öksürme/aksırma sırasında ağız ve burnunuzu, elinizin dışı veya kağıt mendille kapatın.
– Odanızı sık sık havalandırın.
– Ellerinizi sık sık sabunlayın ve bol su ile yıkayın.
– Hasta bir başkasıysa onunla aynı ortam ve odayı paylaşmayın.
– Hastayla kesinlikle aynı odada yatmayın.
Aşı yaptırın! Ama öncesinde bunları da bilin!
– Grip aşıları yumurta proteininden elde edildiği için yumurta alerjiniz varsa yaptırmayın.
– Aşıların genelde %40-60 oranında koruyuculuğu olduğunu; grip aşısı olduğunuzda kesinlikle grip geçirmeyeceğinizin garantisi olmadığını unutmayın.
– Aşılara bağlı %5-15 oranında grip benzeri yan etki görülebileceğini göz ardı etmeyin.
– Ateşli iken veya aktif enfeksiyon varlığında kesinlikle aşı olmayın.
– Virüsler her yıl tür değiştirdiği için bir önceki yılın grip aşısı sonraki yılda etkili olmayabilir. Bu nedenle her yıl mevsiminde çıkan, yeni aşıyı yaptırın.
– Grip aşıları sanılanın aksine nezleye karşı koruyucu değildir. Sadece influenza virüsüne (grip) karşı koruyucudur. Bu nedenle aşı olduğunuz halde nezle olduysanız aşıyı suçlamayın.
“Ben hasta oldum” demek için…
Solunum yolu enfeksiyonlarında ateş, öksürük ve ağrı, en sık görülen belirtilerdir. Hapşırma, burun tıkanıklığı, göz, burun ve geniz akıntısı, baş, boğaz ve kulak ağrısı, yutma güçlüğü, ses kısıklığı, öksürük, balgam çıkarma, hırıltılı soluma ve nefes darlığı, göğüs ve sırt ağrısı başlıca lokalize belirtilerdir. Bunun yanında halsizlik, iştahsızlık, tüm vücutta kırgınlık, ateş, eklemlerde ve tüm bedende ağrı, göğüs ve sırt ağrısı, bulantı ve kusma gibi sistemik bulgu ve şikâyetleriniz de varsa vakit geçirmeden hemen doktorunuza başvurun.
Nasıl tedavi olacağım?
Kış enfeksiyonlarında asıl amaç, hastalığı en kısa sürede atlatmanızı sağlamak ve vücut direncini yükseltmektir. Halk arasında bu tip hastalıklarda bilinçsizce antibiyotik alınması alışkanlığı, ne yazık ki hala devam ediyor. Komşunun ilacı size iyi gelmeyebilir. Bunu unutmayın.
Viral enfeksiyonlarda antibiyotik alınırsa vücudun normal florası bozulacağından, ardından fırsatçı enfeksiyonlar sizi daha sık ziyaret edebilir. Yani kendi kendinizi hasta edebilirsiniz. Genel kural olarak, viral enfeksiyon üzerine bakteriyel enfeksiyon eklenirse; muayene, tetkik ve bulgulara göre antibiyotik tedavisine başlarız. Tedavide genel yöntem bol miktarda sıvı almak, burnu yıkamak, burun açıcı damla kullanmak ve kesinlikle doktor kontrolünde nezle ilacı almaktır.
