İstanbul Şehir Üniversitesi’nin başlattığı, İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen “Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği” projesi kapsamında ünlü araştırmacı, biyografi yazarı ve tarihçi Taha Toros’un uzun yıllar boyunca biriktirdiği ve özenle koruduğu arşivin bir bölümü dijital ortama aktarıldı.
İçinde 3 bin insan hakkında bilgi ve toplamda 400 bin belgenin yer aldığı arşivin İstanbul ile ilgili 20 bin belgelik bölümü, ücretsiz olarak tüm araştırmacılara ve halka sunuldu. “bellek.sehir.edu.tr” adresinden ulaşılabilen arşiv, kısa sürede büyük ilgi gördü. Yaklaşık 30 bin sayfa gösterimi yapılan arşiv, Türkiye’nin ardından en çok ABD, Almanya ve İngiltere’den ziyaret edildi.
DAHA ÖNCE BİLİNMEYEN BELGELER DE İÇEREN DEV ARŞİV…
Kütüphaneciliğin ve arşivciliğin önemini bilen, bilginin özgür paylaşımını savunan İstanbul Şehir Üniversitesi, 2012’deki ölümü üzerine Taha Toros’un Bebek’teki evinde bulunan arşivi alarak Şehir Üniversitesi Kütüphanesi’ne getirdi. 7 bini aşkın dosyadan oluşan arşivde Toros’un Türkiye’nin dört bir yanını gezerek topladığı, Venedik, Paris ve Vatikan’dan getirdiği 400 bin yazılı, basılı ve görsel malzeme; fotoğraflar, kartpostallar, çizimler, milli mücadeleyle ilgili kayıtlar, Türkçe ve Osmanlıca kitaplar, broşürler, gazete ve dergi haberleri, mektuplar, el yazmaları bulunuyor. Arşivin en önemli özelliklerinden biri de İstanbul’la ilgili, bazıları daha önce bilinmeyen belgeleri de ihtiva etmesi.
M. FUAD KÖPRÜLÜ VE KEMAL KARPAT ARŞİVLERİ SIRADA…
İstanbul Şehir Üniversitesi, Taha Toros arşivini aldıktan sonra yaklaşık 1 yıl önce arşivlerdeki belgelerin tasnifi, dijitalleştirilmesi ve uluslararası standartlara uygun olarak web üzerinden yayınlanması amacıyla “Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği” projesini hazırlayarak, İstanbul Kalkınma Ajansı’na sundu. Ajansın projeyi desteklemesiyle birlikte başlayan çalışmaların ilk ayağı tamamlandı ve İstanbul ile ilgili 20 bin belge dijital platforma aktarıldı. Önümüzdeki dönemde İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi, aynı altyapıyı kullanarak sahip olduğu M. Fuad Köprülü ve Kemal Karpat arşivlerindeki belgeleri de kademeli olarak kullanıma açacak. İsteyen herkes, dijital ortama aktarılması için şahsi arşivlerini üniversiteye teslim edebilecek. Çalışmaların ardından arşivler sahiplerine geri verilecek.
ARŞİV SÜRPRİZLERİ SAKLIYOR…
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphane Direktörü Ayhan Kaygusuz, 400 bin parçadan oluşan Taha Toros arşivinin çok önemli isimlerle ilgili belgeleri barındırdığını söyledi. İstanbul Şehir Üniversitesi’nin açık erişim sistemlerine entegre edilen belge sayısı bakımından Türkiye’de 3. sırada olduğunu belirten Kaygusuz; “5 yıllık kısa sürede bu noktaya geldik. Elimizdeki dijitalleştirme çalışmalarına devam ettiğimiz sürece tüm dünyadaki araştırmacılara daha çok destek olacağız” diye konuştu. Arşivde Abdülhak Hamid Tarhan, Yahya Kemal, Nazım Hikmet, İbnülemin Mahmut Kemal, Refik Halit, Mithat Cemal bu isimlerin bulunduğunu belirten Kaygusuz, Atatürk’ün 1930 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne yaptığı ziyaretle ilgili meşhur fotoğrafta Atatürk’ün sırasına oturduğu öğrencilerden birinin de Taha Toros olduğunu söyledi. Kaygusuz, 400 bin belgenin yer aldığı arşivinin büyük kısmının hala büyük bir sürpriz kutusu olarak açılmayı beklediğini belirtti.
