Göğüs ağrısı genellikle kalple ilgili ters giden bir şeylerin habercisi… Özellikle de atardamar yırtılmalarında sık görülen bir belirti. 48 saat içinde ölüme neden olabiliyor.
Medicana Çamlıca Hastanesi’nden Prof. Dr. Ömer Işık, atardamar yırtılmalarında temel sebebin yüksek tansiyon olduğunu belirtiyor.
GÖĞÜS AĞRISI SADECE KALP KRİZİNİN Mİ HABERCİSİ?
Göğüs ağrısı hemen her zaman haklı ya da haksız yere, kalp ağrısı olarak değerlendirilir. Gerçekte bu tip ağrıların nedeni, göğüsteki organların sayısı kadar çok… Ağrılar akciğer zarı, akciğer, yemek borusu, kaslar, göğüs kemiği, kaburgalar, sırt omurları gibi kalbin dışında pek çok organı ilgilendirir. Her göğüs ağrısı, kalbe bağlı olmayabileceği gibi; kalp ağrıları da, yalnızca göğüs bölgesiyle sınırlı kalmaz. Örneğin, tıp dilinde ‘akut aort diseksiyonu’ denilen ani ana atar damar yırtılmasının en yaygın belirtisi olan ağrı, bu hastalığın yüzde 74-90’ın da görülür.
AORT DİSEKSİYONU (YIRTILMASI) NEDİR?
Kalpten çıkan en büyük damar olan aortun, uzun süreli yüksek basınca maruz kalması sonucu iç cidarından başlayarak yırtılması ve duvar katlarının birbirinden ayrılması olayına ´aort diseksiyonu´ adı verilir. Diseksiyonlarda duvar, tam kat yırtılmamıştır, ancak sorun hızlı bir şekilde tam kat yırtılmaya ilerleyebileceği için, son derece acil bir durumdur ve hayati tehlike söz konusudur.
SEBEPLERİ NELERDİR?
Hipertansiyon en önemli sebep… Aort diseksiyonu ile hipertansiyon genellikle, yüzde 75 oranında birlikte görünüyor. Hipertansiyonun yaşlanmış aortda, dejeneratif değişiklikleri hızlandırdığı ve diseksiyona zemin hazırladığına ait deliller mevcut. Olayın ilerlemesini artırmada da en belirgin faktör… Soyaçekim ve bağ dokusu hastalıkları da ana atardamar yırtılmasına sebep olabilir. ‘Marfan Sendromu’ adı verilen ve genetik olarak intikal eden bir hastalığın birçok çeşidi de, tüm aortik diseksiyonların yüzde 6-9’unda görülür. Bu hastalarda, ani ölüme sık rastlanır.
Aort kapaklarının doğumsal olarak darlığı, normalde üç olan aort kapak yaprakçıklarının doğumsal olarak iki olması ve doğumsal aort damarının belli bir bölgede lokal darlığı, özellikle gençlerde diseksiyon görülme sıklığı ile birliktedir. ‘İatrojenik’ denilen bazı tıbbi girişimlerin yan etkisi olan durumlara, travma yani delici, kesici veya künt yaralanmalara bağlı gelişen yırtılmalar da oluşabilir. Gebelik de önemli bir faktör. 40 yaşından daha genç kadınlarda aort diseksiyonuna eğilimi olan hastalarda yırtılmanın yüzde 50’si gebelik esnasında oluşur.
KENDİNİ NASIL BELLİ EDER?
Ağrı, akut aort diseksiyonunun en yaygın semptomudur. Ağrısız vakaların çok büyük bir kısmında kronik diseksiyon bulunmuştur. Tipik olarak ani başlangıçlıdır. Şok ve tipik olarak 48 saat içinde gelişen ölümle infaktüse benzer. Ağrının yırtıcı, batıcı karakterde olduğu söylenir. Başka bir özelliği de kaynağından diğer bölgelere, özellikle de aort boyunca yani omuzlara ve de özellikle sırtın ortasına yansıma özelliğidir.
Bayılma, ikinci sıklıkla görülür ve merkez sinir sisteminin geçici kansızlığı ile ilgilidir. Geçici körlük, çeşitli derecelerde yarı-felç veya tam felç olarak ifade edilebilecek sıkıntılar ve hatta derin koma gibi diğer nörolojik belirtiler görülebilir. Ani nefes darlığı ve kanlı balgam çıkarma gibi belirtiler de aort diseksiyonlularda görülebilir.
TEDAVİ NASIL UYGULANIR?
Medikal tedaviyle hastanın tansiyonu düşürülmeye çalışılır. Organların az kanlanmasını sağlayacak yöntemler uygulanır. Özellikle ‘A tipi’ denilen, vücudun üst taraflarına olan dallanmalardan önce olan yırtılmalarda, acil cerrahi girişim gerekir. Bu girişim, beyindeki ve diğer organlardaki kanlanma belirtileri ortaya çıkmadan ne kadar önce yapılırsa, başarı oranı o derece yüksektir.
Ayrıca, bu girişim iyi bir organizasyon ve deneyim gerektiren kalp-damar cerrahisinin en büyük sayılabilecek girişimlerindendir. Son zamanlarda, kasıktaki atar damardan girilerek, bazı özel durumlarda yırtık bölgesine stentli suni damar yerleştirilmesi de mümkün. Bu yöntemle, cerrahi girişimin riskleri azaltılabilir, cerrahi için yüksek risk taşıyan hastalara da müdahale edilebilir. Göğüs ve sırt ağrısı ile tıp merkezine başvuran hastalarda, aort yırtılması ihtimali, en azından kalp krizi ile birlikte düşünülmesi gereken durumlardandır. Tıp çalışanlarının bu durumdan şüphelenip, gerekli teşhis ve tedavi ihtimallerini devreye sokmaları, hayat kurtarıcıdır.
