Son yıllarda giderek artmaya başlayan kısırlığın nedenlerinden birinin de, bebeklik döneminde önemsenmeyen veya ihmal edilen inmemiş testisten kaynaklanabileceğini biliyor muydunuz?
Bebeklik döneminde ihmal edilen veya zamanında müdahale edilmediğinde kansere bile yol açabilen inmemiş testis ve beraberinde getirebileceği problemleri, Hisar Intercontinental Hospital Çocuk Cerrahisi ve Ürolojisi Uzmanı Doç. Dr. Salih Somuncu’dan öğrendik:
Bebeklerde inmemiş testis…
Erkek üreme organı olan testis, gelişimini anne karnındayken, erkek çocuğunun karnında tamamlar. Testisler, doğuma 2 ay kala kanal boyunca ilerleyerek, 9. ayında doğan sağlıklı bir erkek çocukta torbada (skotrum) olur. Testisin herhangi bir nedenden dolayı bu inişini tamamlayamayıp torbaya inemeyerek, kanalda ya da karın içerisinde kalmasına inmemiş testis adı verilir. Bu durumu aile ya da çoğu zaman rutin muayenede çocuk doktoru fark eder. Erken tanı bu noktada çok önemlidir. Ne kadar erken tanı konulursa ve tedavi ne kadar erken planlanırsa, inmemiş testise ait olan komplikasyonların önlenmesi o kadar erken olur.
İnmemiş testise, kasık fıtığı da eşlik edebilir…
Testisin sağlıklı sperm üretebilmesi için torbada olması gerekir. Normalde vücut ısımız 37, kanal ısısı 35, torba ısısı da 33-33,5 derecedir. Özellikle testisteki sperm üreten hücrelerin 33-33,5 derecelik ısıda yaşamanı idame ettirmesi gerekir. Eğer kanalda ya da karın boşluğunda kalırsa, ısı yüksekliğine bağlı olarak özellikle sperm üreten hücreler etkilenmeye başlar. Aslında doğar doğmaz başlayan bu etkilenme süreci 6. ayda belirginleşir, 12. ayda en üst seviyeye gelir, 18. ayında testisteki hücresel bozulmalar geri dönüşümsüz hale gelmiştir.
Bunun için inmemiş testiste maksimum düzeltme yaşı 18 aydır. Kanal içerisinde kalmış ve gelişimini iyi seyrettirmeyen testislere yaklaşımımız, 6 aydan sonra mutlaka müdahale edilip indirilmesidir. Çünkü çoğu zaman bunlara kasık fıtığı da eşlik eder. Böylece hem kasık fıtığı tamir edilir, hem de inmemiş testis torbasına indirilir. Testis çok yukarıda kalmışsa ve aynı zamanda ön planda olan bir fıtık eşlik ediyorsa, 6 ay bile beklenmeden en kısa sürede ameliyat edilir. Fıtık çok ön planda değilse, 6 ay ile 12 ay arasında müdahale etmek gerekir. Fıtık bulguları yok, testis de kanalın torbaya yakın kısımlarında ise, 12 aylık olana kadar beklenir. 18 ayı geçirmemek gerekir. Ancak tanı ne kadar erken konulmuşsa, müdahale o kadar erken yapılmalıdır. Çünkü bu çalışmalar ilerledikçe, yaş sınırı giderek aşağıya inmiştir. Günümüzde altın standart 18 aydır. Ancak inmemiş testislere mümkün olduğunca erken dönemde müdahale edilmesi çok önemlidir.
İnmemiş testisteki kanser riski, inmiş testisten 40 kat daha fazla…
Testisin inişinde, testisin tek taraflı mı yoksa çift taraflı mı olduğu da çok önemlidir. “Tek testisle idare edebiliyor” diyerek diğer testisin indirilmesi konusunda herhangi bir müdahalede bulunulmasına izin verilmemesi, kesinlikle yanlış bir düşüncedir. Testis sadece ileride çocuk sahibi olabilinsin diye torbaya indirilmez. İnmemiş testisin ikinci bir önemli komplikasyonu kanser riskidir. Çünkü inmemiş testisteki kanser riski, inmiş testisteki kanser riskine göre 40 kat daha fazladır. Dolayısıyla testisi ne kadar erken aşağıya indirirseniz, kanser riskini o kadar azaltırsınız. Ne kadar geç indirirseniz, kanser riski o kadar devam eder.
Testis, kendi kendine yok edebilen bir organdır…
İnmemiş testislerde çok sık görülen ve acil müdahale gerektiren durumlardan biri de, testis torsiyonu dediğimiz testisin kendi etrafında dönmesidir. Eğer erken müdahale edilmezse, “testis atrofisi” adı verilen testisin kendini yok etmesi gerçekleşir. Bu durum çocuk ürolojisinde acil müdahaleyi gerektiren hastalıklardandır. Detorsiyon dediğimiz testisin normal döngüsüne getirme işlemi yapılmazsa, testis bütün canlılığını kaybeder.
Testis, 360 derece döndüğünde 8-12 saat canlılığını koruyabilirken; 720 derece döndüyse, bu süre yarı yarıya düşerek 4-8 saatte iner. Bu süreçte ameliyat edilmezse, damarsal dolaşım bozulduğu için testis canlılığını kaybederek geriye dönüşü olmaz. Bu çocuklara baktığımızda testisin damarları, sperm kanalı sağlıklı bir şekilde dururken, testisin kendisi yoktur ya da çok küçük bir kalıntı halindedir. Bu kalıntılar gelecekte kanser riski taşımaması amacıyla mutlaka alınmalıdır.
