Gazetelerde hemen her gün birçok ülkedeki çocukların, sadece matematik veya edebiyat değil; bilgisayar oyunları dışındaki her konuda Amerikalı veya gelişmiş ülkelerdeki çocuklardan daha başarılı olduğu haberi yer alıyor.
Bu konuda bu kadar çok haber olmasının birçok nedeni var: yetersiz finansman, ehil olmayan öğretmenler, aşılması zor bürokrasi, kayıtsız ve bazen olmayan aileler ve daha fazlası sayılabilir. Şu anda, bazı pediatri uzmanları bu listeye bir faktör daha ekledi: Çocukluk obezitesi…
Eğer haklılarsa, her 3 ABD’li çocuktan birinin obez olması, akademik başarımızın neden bu kadar düşük olduğunu açıklıyor. Bu konuda daha ciddi çalışmaların yapılması gerekiyor, çünkü kanıtlar (bu çocukların neden standart testlerde başarılı olamadığı) nedensel bağlantılar hakkında çok bilgi veremiyor.
Öğretmenler ve sağlık yetkilileri, obezitenin eğitime engel olduğunu belirtiyorlar. Bunlardan bazıları çok açık… Şişman çocuklarla arkadaşları tarafından dalga geçiliyor ve bu nedenle okuldan ve okulla ilgili her şeyden nefret ediyorlar. Tabi öğrenme de buna dahil… Bazı çocuklar, okula gelmeyi bile durdurabiliyor.
Onlarla dalga geçilmese bile, spor salonunda veya beden eğitimi dersinde birçok dalga geçilme ve başarısızlık fırsatı oluyor. Dahası bu çocukların karşı karşıya kalabilecekleri diğer güçlükler de var. Mesela, göbek yağları baskı yaptığı için sık sık tuvalete gitmek zorunda kalmak gibi… Veya obeziteyle ilgili diyabet sorunları yüzünden ilaç veya yemek için sık sık derse ara vermek zorunda kalmaları… Ya da obezite nedenli uykusuzluk problemi nedeniyle sınıfta uyuya kalmaları… Kilo nedenli sağlık problemleri nedeniyle oluşan hastalıklar yüzünden okula gelememeleri… Veya sadece obez olmak nedeniyle oluşan eklem ağrıları… Tabi ki en önemlisi de standart okul sırasına sığamamak…
Bazı durumlarda aileler öğretmene neden çocuklarının geri kaldığını sorduklarında, öğretmen onlara “Neden çocuğunuzun bu kadar şişmanlayarak geride kalmasına izin verdiniz” diyebiliyor. Bu soru, kendi başına bir makaleyi hak edebilir; ancak bu konuda deneyimli olanların görüşüne göre, aileler çocuklarının şişman olmasına şu nedenlerden izin veriyorlar:
Çocuklarının kilolu olduğunu bile fark edemeyebiliyorlar. Çocukluk obezite oranlarına bakılırsa, çocukları bazı diğer çocukların yanında kilolu bile durmayabilir. Çalışmalar, anne babaların yüzde 75’inin çocuklarının kilosunu olduğundan düşük algıladıklarını gösteriyor. Bu oran, anne babaları uyarması gereken sağlık profesyonelleri arasında da aynı şekilde…
Çocuklarının aşırı kilolu olduğunu anlıyorlar; ancak onlara besleyici, kilo aldırmayan ev yapımı yemekler yapmak için becerileri, zamanları veya deneyimleri yok. Bazen bu şekilde açıklama yapıyorlar veya bazen bahane gösteriyorlar; ancak her durumda çocuklar yüksek kalorili, dondurulmuş, önceden paketlenmiş gıdaları tüketerek kilo almaya devam ediyor. Çocuklarının aşırı kilolu olduğunu biliyorlar, ancak onlara bu gerçeği söyleyerek kendilerine olan güvenlerini sarsmak istemiyorlar. Özellikle de anne baba da aşırı kiloluysa, bu konuda fikir yürütmede zorlanıyorlar.
Çocuklar, istedikleri şeyi elde etmede uzman sayılırlar. Buna yiyecekler de dahildir. Bazen kilo aldırıcı yiyecekler, çocukların birlikte yemekten zevk alacağı tek yiyecek türüdür. Bazen sadece bundan mutlu olurlar. Bazen onlara hayır demek imkansızdır. Bu bazenler sıklıkla bir araya gelebilir. Görüldüğü gibi anne babaların çocuklarının şişmanlamasına neden olduğu birçok durum olabilir.
Uzm. Dr. Sinan İBİŞ
